Yanık yaralanmaları sık karşılaşılan acil travma nedenlerinden biridir. En çok sıcak su ve alev yanıkları ile karşılaşılsa da elektrik yanıkları ve kimyasal yanıklar ülkemizde özellikle iş kazası şeklinde ortaya çıkabilmektedir. Yanık oluşan bölgeye yapılan yanlış müdahaleler yaralanmanın derecesini artırabilmekte ve bu bilinçsiz uygulamalar erken veya uzun dönemde tedavi ile alınacak sonucun başarısını azaltmaktadır.
Yanık yaralanmalarında yanlış uygulamalar
Yanık yaralanması sonrasında kişiler bu konuda yeterince bilinçli olmadıklarından ya hiçbir müdahale yapmadan sağlık birimlerine ulaşmaya çalışmakta ya da yanlış müdahaleler yaparak sağlık birimlerine geç ulaşmaktadır. Oysa yanık yaralanmalarında hasarın derecesinin artmamaı için ilk 15 -20 dk önemlidir. Yanıklı bölgeye buz tutulması, salça, diş macunu, yoğurt gibi malzemelerin sürülmesi sıklıkla yapılan hatalardır. Buzun oluşturduğu soğuk travma zaten hasarlanmış olan alandaki dokularda daha fazla hasar yaratmaktadır.
Yanık yaralanmasında ilk yapılması gereken
Yanık yaralanmalarında ilk yapılması gereken kişinin yanıcı maddeden uzaklaştırılmasıdır. Ancak kurtarıcı da kendini korumayı ihmal etmemelidir. Örneğin elektrik yanıklarında şartel kapatıldıktan sonra yalıtkan bir cisimle kişi elektrikten ayrılmalıdır. Yine kimyasal yanıklarda kurtarıcı kimyasal madde ile temas etmemeyecek şekilde önlem almalıdır.
Sıklıkla rastlanan sıcak su ve alev yanıklarında yanıklı bölgedeki giysiler uzaklaştırılmalı ve hemen oda sıcaklığındaki su ile yanıklı alan yıkanmalıdır. 15-20 dk yanıklı bölgenin su ile yıkanmasına devam edilmelidir. Bu işlemin ilk 15-20 dk yapılması yanığa bağlı zedelenmenin genişlemesi ve derinleşmesini engeller. Yıkama işlemi tamamlandıktan sonra yanıklar temiz pamuklu kumaşla sarılarak en yakın sağık birimine başvurulmalıdır. Yıkama sırasında genel vücut ısısının azalmaması için diğer alanlar sıcak tutulmalıdır. Eğer yanık kol veya bacakta oluşmuşsa kalp seviyesinden yukarda tutulmaları ödemi azaltacaktır.
Yanık sonrası hastaneye başvuru
Yanık yaralanması sonrasında başvulan sağlık merkezinde gerekli müdahaleler yapılmaya başlanacaktır. Yaralanmanın bütün detayları hakkında bilgi verilmesi daha doğru tanı konulmasının en önemli anahtarıdır. Tüm detaylar doktora anlatılmalıdır. Yanlış uygulamalar ile zaman kaybedilmesinin tedavinin başarısını engellediği unutulmamalıdır.
Yanık yaralanmalarına müdahale
Yanığa bağlı yaralanmaların %90 ı önlenebilir nedenlerle oluşmaktadır. Öncelikle bu tür bir yaralanmanın oluşmaması için dikkatli olunmalı tüm önlemler alınmış olmalıdır. Eğer böyle bir yaralanma oluşursa ;
Yanıcı maddeden kişi uzaklaştırılmalı
Yanan bölgedeki giysiler uzaklaştırılıp 20 dk oda sıcaklığında su ile yıkanmalı
Yıkama sonrasında temiz pamuklu kumaşla sarılarak en yakın sağlık birimine ulaşılmalı
Buz,diş macunu,salça,yoğurt gibi yanlış uygulamalardan kaçınılmalı
Diğer yazılarımıza göz atın;
Op.Dr.Nurgül ALTUNTAŞ
Estetik ve Plastik Cerrahi Uzmanı